Lokaal, Sociaal en Ecologisch!

lokale economie met LETS

LETS staat voor Local exchange trading system.  Het is een ruilsysteem waarmee Jan, Pier en Pol zaken en vooral diensten uitwisselen zonder dat ze hiervoor hun portemonnee moeten openen.  BAF sprak met Charlotte Croene, postbode en actief lid binnen LETS Brugge, waarbij ze ook deel uitmaak van de kernwerking.  Ze organiseert de maandelijkse bijeenkomsten die ze kLETSkaffee noemen en ook andere activiteiten.  Zo organiseerde ze, samen met andere leden, in juli een ruilmarkt die ook open stond voor niet-leden.

Ik had er nog nooit van gehoord maar blijkbaar bestaat het al een tijdje, dat LETS-en.  Kun je ons eens uitleggen hoe het systeem werkt?
LETS  is een afkorting voor: Local exchange trading system.  Het is in 1983 ontstaan in Canada, waar er toen een grote crisis was.  60% van de mensen waren werkloos en daardoor bouwden ze een systeem op waarbij ze diensten en goederen ruilden met elkaar.  Vanuit Canada is de beweging overgewaaid naar Amerika, Australië, en Europa.  In Brugge zijn we met onze letskring gestart in 1994.  Letsen is ook meer dan enkel diensten en goederen ruilen.  Het heeft ook een sociaal aspect.  We komen maandelijks bijeen, waar we gezellig onder elkaar kletsen.  Als je bij elkaar thuis komt, om te letsen, leer je elkaar ook kennen.  Wat ook een misopvatting is van velen: het is niet zo dat als Jan Mieke helpt, dat Mieke dan iets moet terugdoen voor Jan.  Nee, tis een soort van cirkel, Jan helpt Mieke, Mieke helpt Pol, Pol helpt An en An helpt Jan,… En dit kan van alles zijn: in de tuin helpen, en het huishouden, koken, kleine klusjes, helpen op feestjes.   Het aanbod is oneindig groot! Binnen lets rekenen we met tijd: 1 uur werken is 60 lets.  Dit rekent gemakkelijk.

Hoeveel mensen letsen er?  Is de letsbeweging groot?
Wat noem je groot? Ik heb geen idee eigenlijk hoeveel mensen wereldwijd lid zijn van een letsgroep.  Maar in Vlaanderen zijn we al met meer dan 3000 leden.  In onze kring tellen we 150 leden! In het laatste jaar zijn er heel wat leden bijgekomen en zijn we bijna verdubbeld.

 Als ik het goed voor heb wordt geld dus vervangen door LETS, een symbolische eenheid die bijgehouden wordt op een virtuele rekening.  De waarde van een LETS komt dan overeen met bijvoorbeeld een bepaalde tijdseenheid.1 uur gewerkt is dan bv 1 LETS.  
Is dit niet gewoon een andere vorm van geld?  Een systeem waar ongelijkheid nog steeds bestaat tussen mensen met vele LETS en mensen met weinig LETS?

Dit is een heel goeie vraag.  En het antwoord is neen. Er is een groot verschil tussen geld en Lets.  Het klassieke economische systeem is gebaseerd op groei.  De basis daarvoor is groei en intrest.  Binnen Lets heeft het geen zin om te sparen, want er is geen rente.  Het is waar dat de ene persoon meer kan aanbieden dan andere.  In die zin zou je het oneerlijk kunnen noemen, maar iedereen kan letsen.  De creativiteit is de limiet.  Alle arbeid wordt als evenwaardig gezien en gewaardeerd, in tegenstelling tot de klassieke economie.  dit maakt het veel eerlijker.

Binnen LETS hebben we ook grenzen. Je kan niet echt rijk worden. Zo hebben we een maximale bovengrens als maximale benedengrens: 2500.  Als je +2500 staat, dan kan je geen letsen meer verdienen.

Dit is ook een verschil met geld, we kunnen allen elkaars rekening zien en niemand schaamt zich als hij onder nul staat. Vanuit het bestuur gaan we zelfs soms mensen aanmoedigen om onder nul te gaan omdat ze op die manier soms sneller in contact komen met anderen en daardoor ook vlotter aan het letsen geraken. Je betaalt immers geen rente omdat je onder nul staat, ook weer een verschil. Door het sociale van LETS ga je ook snel van het idee af stappen om te willen verdienen aan een ander. Je kent elkaar, je vraagt die mensen waarmee het klikt, na een tijdje ben je als vrienden of familie onder elkaar. Waarom dan nog lets vragen? Wel kijk, Sam heeft mij 3 dagen geholpen en vraagt of ik nu bij hem kom helpen. Ik heb deze week echter geen goesting en zeg dit ook aan Sam. Geen probleem want ik sta immers niet in het krijt bij Sam. Hij zoek gewoon een andere letser. Ik heb Sam geadviseerd om het te vragen aan een paar recente letsers die nog op “0” staan.

Je moet gewoon het systeem leren kennen om te ervaren dat het anders is dan geld. Voor goederen wordt er wel eens omgerekend naar euro en soms is dat jammer want dan ga je toch weer in euro denken en niet in tijd. Stel nu dat 12 euro = 60 lets. Er is ook geen vaste conversie naar euro.  Er zijn letsers die 7 euro rekenen voor een uur.  Het is dus sowieso beter en logischer om niet om te rekenen.  Je hebt aan Sam je bakfiets voor drie dagen uitgeleend, en je vraagt daar 180 lets voor.  Dan gaat Sam rekenen dat hij voor drie dagen 36 euro betaald voor het gebruik van de fiets, dat vindt hij veel. Maar als hij als een echte letser redeneert,  dan denkt hij: drie uurtjes bij iemand gaan helpen om die bakfiets drie dagen te mogen gebruiken, da’s met plezier gedaan. Daarom adviseren we sinds enige tijd ook op de infoavonden om niet om te rekenen.

Bij nieuwe leden merken we wel soms op dat er schroom is om eerst onder nul te gaan.  Dat komt omdat die nog te veel denken volgens de normen van het klassieke economisch systeem.  Maar na een tijd gaat dit over, en beginnen ze meer en meer in lets te denken.  Wat leuk is om die verandering te ondervinden, zowel bij jezelf als bij andere leden.

 Hoe kan ik lid worden en starten met letsen?

Je wordt lid door 25€ waarborg te storten op onze rekening.  Waarom die waarborg? Dat is ergens om ervoor te zorgen dat mensen niet gaan profiteren van het systeem.  Eerst letsers laten helpen met werken in je huis, en als je -2500 staat, er dan vandoor te gaan.  Die 25€ dekt dit niet, maar het is een stok achter de deur.  Je eerste jaar betaal je geen lidgeld, vanaf het tweede jaar dan wel.  Momenteel is dit 6€.

Waarom nog geld?
Tja, omdat de ‘buitenwereld’ nog steeds rekent met euro.  Wij hebben soms een zaal nodig voor onze bijeenkomsten, dat is niet altijd gratis.  Ook hebben we dit nodig voor de kernwerking, voor promotie en ook om iets te kunnen aanbieden op onze nieuwjaarsreceptie.  We maken ook elk jaar een begroting op voor het volgende jaar, en kijken zo wat we zullen nodig hebben.  Zo betaalden de leden tot dit jaar eigenlijk nog 8€ lidgeld.  Doordat we meer leden tellen, hebben we het lidgeld kunnen verlagen naar 6€.

 Wat is jouw leukste ervaring met het letsen?
Goh, ik heb zoveel leuke herinneringen als lid, en ik ben nog maar een jaar lid! Wat ik voornamelijk fantastisch vind, is dat je eigenlijk in een soort familie terecht komt.  Toen ik pas lid werd, had ik oorspronkelijk geen idee over mijn vraag of aanbod.  Die vraag is snel gekomen, en ik liet mensen helpen bij de grote schoonmaak.  Dus ik stuur een mail met mijn vraag.  En binnen twee dagen tijd, had ik van 8 mensen respons! Ik heb er zelfs moeten weigeren! Dat is toch ongelooflijk!  Of toen er iemand vroeg om een thaise kookworkshop te geven.  Tja, ik vond lets een leuk idee toen ik lid werd, zo van: dit ga ik es even uittesten, ik zal wel zien waar het op uitdraait.  Toen mijn zus zei: letsen, zou dat niets voor jou zijn eigenlijk?  Ik antwoordde: ja, wat kan ik nu aanbieden, kuisen? Ik doe dat in mijn eigen huis niet graag, laat staan bij een ander.  Maar het idee is beginnen rijpen, en ben het gaan opzoeken op google.  Uiteindelijk naar een infoavond geweest, en ik was direct verkocht.  Iedereen wordt ook lid voor verschillende redenen.  Ik ben erin gegaan voor het sociaal aspect, anderen dan weer voor andere zakens.   In het begin is het altijd even uitzoeken, wat kan ik aanbieden?  Maar door te kijken naar het aanbod van anderen, kom je zelf ook op leuke ideetjes.  Ik heb al veel gedaan, heel veel uiteenlopende dingen ook.   Maar kuisen, dat nog niet.  Ik ben gewoon een ongelooflijke LETS-fanaat! Ik heb dankzij LETS een nieuwe vriendenkring bij.  En vrienden, die heb je nooit genoeg!

1 thought on “lokale economie met LETS”

reageer op dit bericht

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.